YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE NEDİR

                         Yabancı Dil Olarak Türkçe
        

Bir insanın, başka bir milletin bilmediği dillerini öğrenme isteklerinin altlarında çok çeşitli nedenler vardır ve bu nedenler arasında siyasi durum, gelecek kaygısı, kişisel nedenler gibi hem kişisel hem de politik nedenler olabilir. Üstelik bu durumun tam olarak Türk milletine özgü bir durum değildir; gelişmiş ya da gelişmemiş diye nitelendireceğimiz her ülke için karşılıklı olarak gerçekleşebilir.  Önce yabancılara Türkçe öğretimini tarihini kısaca verip, Türkçeyi öğretme aşamalarına genel bir bakış atacağız.

Yabancılara Türkçe Öğretimi İlk Kez Ne Zaman Başladı?

Yabancı diye kastedilen kişi, dilsel açıdan bakarsak yerel dili bilmeyen kişidir. Türkiye ve Türkçe konuşurları için yabancı dil, Türkçe dışındaki herhangi bir dildir; yabancı ise Türkçe bilmeyen kişidir. 

Medeniyetler kurulduğu anda yabancı dil öğrenimi başlamıştır. Dünya açısından bakarsak ilk yabancıya yerel dil öğretimi ya da kişinin kendi dili dışında başka bir dil öğrenme isteği MÖ 225 tarihinde Akadların Sümer topraklarını ele geçirdikten sonra Akadların Sümerlerin dillerini öğrenme çabasıdır. Bu durum daha sonra tekerrür etmiş ve Moğollar da fethettikleri Uygur topraklarında barınmanın ve bir devlet olmanın gereği olarak Uygurların dilini öğrenmek gerektiğini düşünmüşler ve öğrenmişlerdir.

                               
                                    

TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARA GENEL BİR BAKIŞ 




Türkiye’nin birçok açıdan dünyaya açıldığı son dönemde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi daha fazla önem kazanmıştır. Yabancılara Türkçe Öğretiminin ilk eseri Divan-ı Lügati’t-Türk adlı eserdir.

    Bugünün dünyasında yaşamın har alanında olduğu gibi eğitimde, de hızlı bir değişim ve dönüşüm görülmektedir. Bunun doğal bir sonucu olarak insanlar kendilerini küresel bir etkileşim çemberinin içinde bulmaktadırlar. Bu durum bir yabancı dil öğrenme ihtiyacını doğurmaktadır. Bu küresel etkileşim içerisinde etkin olan ulusların dilleri de doğal olarak önem kazanmaktadır. Bu bağlamda Türkiye ve Türkçenin öneminin artması Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin önemini ortaya çıkartmaktadır.

    Yabancılara Türkçenin öğretimi için yazılan eserlerden ilki Kaşgarlı Mahmut'un Divan ü Lugati't-Türk adlı eseridir 


   XI. yüzyıl (Karahanlı) Türkçesiyle yazılan bu yapıtta Türkçe deyim ve atasözlerine yer verilmiş, Türk ses, biçim ve anlam açısından incelenmiş, Türkçenin söz varlığı üzerinde durulmuş, Türkler hakkında önemli bilgiler verilmiştir. Türkçenin XI. yüzyıldaki durumu ve tarihi gelişimini izleyebilmemiz açısından bu yapıt son derece büyük bir önem taşımaktadır


  Köprülü de Divanü Lügati‟t Türk'ün temel birkaç özelliğini şu şekilde dile getirmektedir: „... Bu sadece bir lügat değil, Türk lehçeleri ve lehçelerin ses özellikleri, şekil bilgisi, kelimeler hakkında uzun uzun incelemeler yapılacak bir bilgi kaynağıdır. Tarihi coğrafya, tarih, mitoloji folklor bakımından emsalsiz bir vesikalar hazinesidir.



                         

Divan ü Lugati‟t Türk‟ten sonra Türkçenin öğretilmesi amacıyla yazılmış ikinci bir eser olduğu bilinen Codeks Comanicus'tur.

   Eserde, sözlükten başka, İncil'den parçalar bulunan dini metinler, atasözleri ve bilmeceler, tercümeleri ile birlikte yer almıştır ki bu durum Türk dilinin öğretimi maksadıyla yazıldığını gösterir.



                                 

   Eski Anadolu Türkçesi döneminin dil tarihi açısından en önemli olayı Karaman oğlu Mehmet Bey‟in 15 Mayıs 1277 Perşembe günü yayımladığı “Bugünden sonra divanda, bargâhta, dergâhta, Türkçeden başka dil kullanılmayacaktır” buyruğudur. 

     
    Kitâbü’l-İdrak Li Lisanü’l Etrak (Esirü‟d-din Ebu Hayyan) tarafından 18 Aralık 1312 tarihinde tamamlanmıştır. Türkçenin bilinen ilk gramer kitaplarından biridir. Alfabe sırasına göre düzenlenmiş bir sözlük ve gramer olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur.


                                 

GÜNÜMÜZDE İSE;


Türkçe'nin yabancı dil olarak öğretimini üstlenen kurum, kuruluş ya da merkezler bulunmaktadır. Türkiye‟de 1950 yılından sonra üniversiteler bünyesinde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ciddi biçimde ele alınmaya başlanmıştır. Türkçenin öğretimi konusu aslında son yıllarda çok büyük bir önem kazanmıştır. Türk dünyası öğrenci projesi kapsamında 1991 yılından itibaren gençler lise ve üniversitelerde okumak, yüksek lisans ve doktora yapmak amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ülkemize getirilmektedir.

   Türkiye'de Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesinde üniversitelerin Türkçe öğretim merkezleri açmaları ve bu merkezlerde okutulacak kitapları hazırlatmaları yanında lisansüstü  çalışmalar da yürütmektedirler. Bu gün Türkiye‟de birçok üniversitenin bünyesinde Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi ile ilgili ana bilim dalları açılmış ve çok sayıda yüksek lisans ve doktora çalışması yaptırılmaktadır.